Başlangıç
Uzmanlardan Tavsiyeler

Vitaminler Genel Bilgi

Şunun tarafından gönderildi:
Tarih:
in: Uzmanlardan Tavsiyeler, Vitaminler Hakkında Bilgiler
Bir yorum bırakın
25 Görüntüleme

Vitaminler, normal hücre fonksiyonlarının yerine getirilmesi ve gelişimi vücudumuzun ihtiyacı olan bir grup maddedir. Vücudumuzun hayati fonksiyonlarına devam edebilmesi için hayati olan 13 adet vitamin vardır. Bu vitaminler;

  • A vitamini
  • C vitamini
  • D vitamini
  • E Vitamini
  • K vitamini
  • Vitamin B1 (tiamin)
  • B2 vitamini (riboflavin)
  • B3 vitamini (niasin)
  • Pantotenik asit (B5)
  • Biyotin (B7)
  • B6 vitamini
  • Vitamin B12 (siyanokobalamin)
  • Folat (folik asit ve B9)

Vitaminler iki kategoriye ayrılır: Bunlar suda çözünen vitaminler ve yağda çözünen vitaminlerdir.

  1. Yağda çözünen vitaminler;

Yağda eriyen veya çözünen vitaminler, vücudun yağ dokusunda depolanır. Yağda eriyen vitaminler A, D, E ve K vitaminleridir.

  1. Suda Çözünen Vitaminler;

Suda çözünen dokuz vitamin var. Bunlar yağda çözünen vitaminlerin dışında kalan vitaminlerdir. Vücut suda eriyen vitaminleri hemen kullanmalıdır. Fakat B12 vitamini uzun yıllar karaciğerde depolanabilen ve suda çözünen tek vitamindir.

Vitaminlerin Fonksiyonları ve Faydaları

Aşağıda listelenen vitaminlerin her biri vücutta önemli bir işleve sahiptir. Belirli bir vitaminden yeterli miktarda almadığınızda vitamin eksikliği oluşur. Vitamin eksikliği sağlık sorunlarına neden olabilir.

Yeterli miktarda meyve, sebze, fasulye, mercimek, kepekli tahıl ve güçlendirilmiş süt gıdaları yemediğinizde, kalp hastalığı, kanser ve kötü kemik sağlığı (osteoporoz) dahil olmak üzere sağlık sorunları için riske daha açık bir hale gelirsiniz. Vitaminleri vücudun bir yakıtı gibi düşünebilirsiniz. Ve yeterli yakıt alınmadığında vücudun işlevinde aksamalar olacaktır.

  • A vitamini, sağlıklı diş, kemik, yumuşak doku, mukus zarları ve cildi oluşturmaya yardımcı olurken aynı zamanda koruyucu bir görevi üstlenir.
  • B6 vitamini, piridoksin olarak da bilinir. B6 vitamini, alyuvarların oluşumuna ve beyindeki fonksiyonun korunmasına yardımcı olur. Bu vitamin aynı zamanda vücuttaki birçok kimyasal reaksiyonun bir parçası olan proteinlerde de önemli bir rol oynar. Ne kadar çok protein tüketirseniz vücudunuzun bir o kadar piridoksin ister.
  • B12 Vitamini, diğer B vitaminleri gibi metabolizma için önemlidir. Ayrıca, kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna ve merkezi sinir sisteminin korunmasına yardımcı olur.
  • C Vitamini; Askorbik asit olarak da adlandırılan C vitamini, sağlıklı diş ve dişetleri için önemli bir antioksidandır. Vücudun sağlıklı dokuları korumasına yardımcı olur. Aynı zamanda yara iyileşmesini de teşvik eder.
  • D vitamini, “güneş ışığı vitamini” olarak da bilinir, çünkü C vitamini güneş altında kaldıktan sonra vücut tarafından üretilen bir maddedir. İnsan için vücudunun D vitamini ihtiyacını karşılamak için haftada 3 kez 15 dakika güneş ışığı alması yeterlidir. Güneşli yerlerde yaşamayan ve yeterli güneş ışığını alamayan insanlar D vitamini ihtiyacını tam olarak karşılayamazlar. Çünkü sadece D vitamini kaynaklı yiyeceklerle bu ihtiyacı karşılamak oldukça zordur. D vitamini vücuttaki kalsiyumu emmeye yardımcı olur. Sağlıklı diş ve kemiklerin normal gelişimi ve bakımı için kalsiyuma ihtiyacınız var. Ayrıca kalsiyum ve fosforun, uygun kan düzeylerinde tutulmasına önemli rolü vardır.
  • E Vitamini, tokoferol olarak da bilinen bir antioksidandır. Vücudun alyuvarları oluşturmasına ve K vitamini kullanmasına yardımcı olur.
  • K vitamini, gerekli vitaminler arasında listelenmemekle birlikte, kan pıhtılaşmasını sağlayan bir maddedir. Bazı çalışmalar, bunun kemik sağlığı için önemli olduğunu ileri sürmektedir.
  • Biyotin, proteinlerin ve karbonhidratların metabolizmaya kazandırılması, hormonların ve kolesterolün üretimi için gereklidir.
  • Niasin, sağlıklı cilt ve sinir sistemi için önemli olan bir B vitaminidir.
  • Folate, kırmızı kan hücrelerinin oluşumunda B12 vitamini ile birlikte çalışır. Doku büyümesini ve hücre fonksiyonunu kontrol eden DNA’nın üretimi için gereklidir. Özellikle hamile kadınlar için çok önemlidir ve vücutlarında yeterli miktarda bulunmalıdır.
  • Pantotenik asit, hormon ve kolesterol üretiminde rol oynar.
  • Riboflavin (B2 vitamini), diğer B vitaminleri ile birlikte çalışır. Vücudun büyüyüp gelişmesi ve alyuvarların üretimi için önemlidir.
  • Tiamin (B1 vitamini), vücut hücrelerinin karbonhidratları enerjiye çevirmesine yardımcı olur. Yeterli karbonhidrat almak, hamilelik ve emzirme aşamasında çok önemlidir. Kalp fonksiyonu ve sağlıklı sinir hücreleri için de gereklidir.

Gıda Kaynakları

Şimdi hangi vitaminin hangi besinlerde bulunduğunu sırasıyla inceleyelim.

YAĞDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLER

  • A vitamini açısından zengin besinler:

Koyu renkli meyveler, koyu yapraklı sebzeler, yumurta sarısı, süt ve süt ürünleri (peynir, yoğurt, tereyağı ve krema), karaciğer, sığır eti ve balık.

  • D vitamini açısından zengin besinler:

Balık (somon, uskumru, ringa balığı ve turuncu kaba gibi yağlı balıklar), balık karaciğer yağları (morina karaciğeri yağı), güçlendirilmiş tahıllar, süt ve süt ürünleri (peynir, yoğurt, tereyağı ve krema).

  • E vitamini açısından zengin besinler:

Avokado, koyu yeşil sebzeler (ıspanak, brokoli, kuşkonmaz ve şalgam yeşili), margarin (aspir, mısır ve ayçiçek yağı ile üretilmiştir), yağlar (aspir, mısır ve Ayçiçek yağı), papaya ve mango, tohum ve fındık, buğday tohumu ve buğday tohumu yağı.

  • K vitamini açısından zengin besinler:

Lahana, karnabahar, hububat, koyu yeşil sebzeler (brokoli, Brüksel lahanası ve kuşkonmaz), koyu yapraklı sebzeler (ıspanak, lahana, yaka pulları ve şalgam yeşillikleri), balık, karaciğer, sığır eti ve yumurta.

SUDA ÇÖZÜNEN VİTAMİNLERA AÇISINDAN ZENGİN BESİNLER;

  • Biyotin vitamini açısından zengin besinler:

Çikolata, tahıl, yumurta sarısı, bakliyat, süt, fındık, etler (karaciğer, böbrek).

  • Folat vitamini açısından zengin besinler:

Kuşkonmaz ve brokoli, pancar, tahıllar, yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak ve marul), mercimek, portakal ve portakal suyu, fıstık ezmesi, buğday tohumu.

  • Niasin (B3 Vitamini) vitamini açısından zengin besinler:

Avokado, yumurta, ekmek ve tahıllar, balıklar (ton balığı ve tuzlu su balıkları), yağsız et, bakliyat, fındık, patates, kümes hayvanları.

  • Pantotenik asit açısından zengin besinler:

Avokado, lahana ailesindeki brokoli, lahana ve diğer sebzeler, yumurtalar, bakliyat ve mercimek, süt, mantar, kümes hayvanları, beyaz ve tatlı patates, tam tahıl gevreği.

  • Tiamin (B1 vitamini) vitamini açısından zengin besinler:

Süt, yumurta, yağsız et, baklagiller (kuru fasulye), fındık ve tohumlar, bezelye, tüm tahıllar.

  • Piroksidin (B6) vitamini açısından zengin besinler:

Avokado, muzbaklagiller (kuru fasulye), fındık, kümes hayvanları, bütün tahıllar (öğütme ve işleme bu vitaminin çoğununun kaybedilmesine neden olur).

  • B12 vitamini vitamini açısından zengin besinler:

Yumurtalar, soya sütü gibi kuvvetlendirilmiş gıdalar, süt ve süt ürünleri, organ etleri (karaciğer ve böbrek), kümes hayvanları, kabuklu deniz hayvanı.

Vitaminlerin Yan Etkileri (Zararları)

Vitaminler vücudun ihtiyacı olan maddelerdir. Her biri ayrı özelliklere sahip olup bazıları hayati önem taşımaktadır. Her bir vitamin belli bir miktarda vücutta bulunmalıdır. Bunun için bahsedilen gıdalar en sağlıklı seçenekler olacaktır. Alacağınız tablet veya takviye ürünler doğal ürünler kadar sağlıklı ve yararlı değildir. Bu takviyeleri alırken mutlaka doktorunuza başvurmalı ve hangi oranda ve ne kadar ihtiyacınız olduğunu bilmelisiniz. Bu vitaminlerin aşırı tüketimi vücudunuzda bazı olumsuz durumlara neden olabilir. Özellikle doğal olmayan ve değişik formlardaki takviye ürünleri ileride sağlığınız için bir tehdit oluşturabilir. Bu yüzden ilk yapmanız gereken bir sağlık uzmanına başvurmanız ve onların size göre belirlediği diyet programına uymanız gerekir.

Tavsiyeler

  • İhtiyacınız olan günlük vitaminleri almanın en iyi yolu, çeşitli meyve, sebze, güçlendirilmiş süt ürünleri, baklagiller (kuru fasulye), mercimek ve tam tahıl içeren dengeli bir diyet uygulamaktır.
  • Besin takviyeleri, yediğiniz yiyeceklerin yeterli miktarda vitamin sağlayamaması durumunda kullanılan ürünlerdir. Bu takviyeler gebelik sırasında ve özel tıbbi problemlerin çözümü için kullanılır.
  • Yağda eriyen büyük vitamin takviyeleri almak konusunda çok dikkatli olun. Bunlara A, D, E ve K vitaminleri dahildir. Bu vitaminler yağ hücrelerinde depolanır ve vücudunuzda birikebilir ve zararlı etkilere neden olabilirler.

Vitamin ürünleri sitemiz üzerinden inceleyebilirsiniz; Vitaminler

Diğerileri;

KAYNAKLAR

References

Institute of Medicine, Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes for Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline. National Academies Press. Washington, DC, 1998. PMID: 23193625 www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23193625.

 

Institute of Medicine, Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes for Vitamin A, Vitamin K, Arsenic, Boron, Chromium, Copper, Iodine, Iron, Manganese, Molybdenium, Nickel, Silicon, Vanadium, and Zinc. National Academies Press. Washington, DC, 2001. PMID: 25057538 www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25057538.

 

Mason JB. Vitamins, trace minerals, and other micronutrients. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Goldman-Cecil Medicine. 25th ed. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders; 2016:chap 218.

Salwen MJ. Vitamins and trace elements. In: McPherson RA, Pincus MR, eds. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Methods. 23rd ed. St Louis, MO: Elsevier; 2017:chap 26.

https://medlineplus.gov/ency/article/002399.htm

 

 

Etiketler:

Yazar Hakkında

Benzer yazılar

Yanıt verin.

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir