D Vitamini

D vitamini yine diğer vitaminler gibi vücudumuzun hayati fonksiyonlarını yerine getirmesinde önemli bir rol oynar. Tıp uzmanları D vitamini eksikliğini önemli bir problem olarak görmekte ve D vitamini takviyelerini hastalarına sıklıkla tavsiye etmektedir. Çoğu yetişkinde D vitamini eksikliği gözlemlenmektedir. Özellikle çoğrafi açıdan güneş görmeyen ülkelerde bu vitamin eksikliği daha fazla görülmektedir. Çünkü Güneş iyi bir D vitamini kaynağıdır ve güneş ışığının olmadığı yerlerde bu eksiklik kişilerde daha fazla görülür.

Aşırı kilolu ve obezite problemi gün geçtikçe artıyor. Ve durumla birlikte D vitamini eksikliği daha belirgin bir şekilde artış gösteriyor. D vitamini eksikliği, yaygın kanserojenler, otoimmün hastalıklar, hipertansiyon ve çeşitli bulaşıcı hastalıklarla da ilişkilidir. ( https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18400738)

D Vitamini Nedir?

D vitamini karaciğer ve yağ dokularında depolanan, yağda çözünebilen bir vitamindir. Depolanan bu yağlar daha sonra vücudumuz ihtiyaç duyduğunda tekrar kullanılabilecektir. D vitaminini diğer vitaminlerden ayrı tutan bir diğer özelliği ise sadece gıda kaynaklarına dayalı olmamasıdır. Bunun en önemli kanıtı ise güneş ışınlarının bir D vitamini kaynağı olmasıdır. Vücudumuz güneş ışınlarını kullanarak kimyasal bir madde olan D vitaminini üretir. Bu diğer vitamin gruplarında olmayan bir özelliktir. Yine derimizde bulunan kolesteroller vücudumuz tarafından “previtamin D” diğer adıyla D3 vitaminine dönüştürülür. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18290718) Previtamin D’ler önce kan dolaşımından ve sonrasında böbrekler ve karaciğerden geçerler. Son olarak kalsitriol adı verilen, biyolojik açıdan aktif ve kullanılabilir bir maddeye dönüşürler.

Aslında D vitamini vücudumuzda bir hormon, sekonder steroid hormonu halindedir. D vitamini olarak bildiğimiz vitamin türü bir steroid hormonunun öncüsüdür. Sadece iskelet yapımızda değil aynı zamanda kan basıncımız, bağışıklık sistemimiz, ruh halimiz, beyin fonksiyonumuz üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır.

Kaynak: (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15585788)

D2 ve D3 Vitamini Karşılaştırması

İki çeşit D vitamini vardır: D2 vitamini ve D3 vitamini. D vitamini bitkisel ve hayvansal kaynaklarda bulunmaktadır. Ancak hayvansal kaynaklı D3 vitamininin daha faydalı olduğu bilinmektedir. Vücut D2 vitamini ve D3 vitaminleri arasında ilk olarak D3 vitaminini kullanmayı tercih eder. Çünkü D3 vitamini daha etkili bir vitamindir.

Maalesef, D vitamini takviyelerinin birçoğunda vücut tarafından kolay absorbe edilemeyen ve daha az faydası olan D2 vitamini bulunmaktadır.

Hayvansal kaynaklardan el edilen D3 vitaminin bitkisel kaynaklı D2 vitamininden daha faydalı olduğunu söylemiştik. Çünkü hayvanlarda da tıpkı insanlarda olduğu gibi UV güneş ışınları ile D3 vitamini üretilmekte ve insanlarda üretilen vitaminle büyük bir benzerlik göstermektedir.

D3 vitamininin D2’den 500 kat daha hızlı dönüştüğüne inanılmaktadır. Bu yüzden insan vücudunda daha fazla olumlu etki ettiği bilinmektedir.

Güneş Işığı ve D vitamini Eksikliği Belirtileri

Birçok kişi vitamin elde etmek için izlenecek en güzel yöntemin süt ve süt ürünleri tüketmek, balık yemek ve hatta bazı katkılı ürünleri tüketmek olduğunu düşünür. Ama D vitamini elde etmenin en güzel yolu güneş ışınlarına maruz kalmaktır. Tabi bunu yaparken belli bir seviyede yapılması gerekiyor. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18400738)

Aslında cildimizin koyulaşmasının nedenlerinden bir tanesi de D vitaminidir. Güneş kremi olmadan 10 dakika boyunca güneşlendiğinizde 10.000 birim doğal D vitamini elde edersiniz. Bu rakam ten renginize göre değişebilir.

Vücudumuz D vitaminini güneş ışığından nasıl elde eder?

Melanin cildinizin koyuluğunu etkileyen bir maddedir. Eğer cildinizde fazla miktarda melanin bulunursa cildiniz daha koyu renkli veya daha az bulunur ise daha açık renkli olur. Ve bu melanin miktarı vücudunuzun üretebileceği D vitamini miktarını doğrudan etkiler.

Melanin, güneşin ultraviyole ışınlarına maruz kaldığımızda serbest bırakılır. Ne kadar çok güneş alırsak, derimizde daha fazla melanin salınır.

Cildimizdeki kolesterol melanini D vitaminine dönüştürür ve vücudumuzdaki dağıtımını sağlar. Bu yüzdendir ki kış aylarında kişilerin kolesterolünde artış gözlemlenir. Çünkü yazın D vitamini üretiminde kullanılan kolesterol daha az güneş ışığına maruz kalınan kış aylarında kullanılmaz. Bu da kolesterol seviyelerinin artışına neden olur.

Güneş ışında ne kadar kalınmalıdır?

Bu konudaki görüşler 10-15 dakikalık bir güneşlenmenin günlük ihtiyacınızı karşılayacağını işaret ediyor. Eğer koyu renkli bir cilde sahipseniz bu süre biraz daha uzatılabilir. Bu süre yine hava durumuna göre değişiklik gösterebilir. Eğer güneş almayan ya da çok az güneş coğrafi iklimlerde bu süre yine uzayabilir. Güneşin ışınlarının tepeden geldiği ve kavurucu sıcakların olduğu yerlerde bu 15 dakikalık süreyi tek seferde değil belli aralıklarla almanız faydanıza olacaktır. Çünkü güneş ışınları ultraviyole ışınlardır ve teniniz uzun süre bu ışınlara maruz kaldığında vücudunuza zarar verebilir.

Yere baktığınız gölgeniz kısa kalırsa bu daha dikkatli olmanız gerektiği anlamına gelmektedir. Eğer yine güneş ışınlarının zararlarından endişe duyuyorsanız elinize ve yüzünüze güneşten korucu kremler uygulayabilirsiniz. Ama yine de bu kremi kullanmadığınız alanların bulunması gerekir ki bu vücudunuzun daha kolay D vitamini üretmesine neden olacaktır.

D vitamini Eksikliği Nedenleri

D vitamini eksikliği olan kişilere bakıldığında bunun nedeni %90-95 arasında güneş ışınlarından faydalanılmaması olarak tespit edilmiştir. Cildiniz, güneşten çıkan mor ötesi B (UVB) ışınlarıyla temas ettiğinde D vitaminini üretir. Günümüzün modern hayatında insanlar genellikle vakitlerini kapalı alanlarda geçiriyor ve bu D vitamini eksikliğini de beraberinde getiriyor. En büyük neden bu iken farklı nedenlerden kaynaklanan D vitamini eksikliği meydana geliyor.

D vitamini Eksikliği Belirtileri

D vitamini eksikliği aşağıdaki nedenlerden dolayı da meydana gelebilir;

Osteoporoz, kalp hastalığı, yüksek tansiyon, kanser, depresyon, uykusuzluk, artrit, diyabet, astım, sedef hastalığı, otizm.

Bu vitamin eksikliğinin tam olarak neyden kaynaklandığını doktorunuzdan öğrenebilirsiniz. Size yapılacak olan testlerden sonra sorunu tam olarak tespit edebilir ve önlem alabilirsiniz.

En önemli D vitamini kaynakları nelerdir?

• Gün ışığı, sazan Balığı, uskumru, yılan balığı, maitake mantarları (UV ışığına maruz kalır), somon, portabella mantarları (UV ışınlarına maruz kalır), kılıçbalığı, alabalık, sardalya, ton balığı, yumurta ve ham süttür.

D vitamininin sağlığa faydaları nelerdir?

• Kemik sağlığına katkısı vardır. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22461123)
• Kan şekeri düzeylerini dengelemeye ve şeker hastalığını önlemeye yardım ediyor.
• Kansere karşı koruyucu özelliği vardır.
• Kalp hastalığının tedavi edilmesinde ve önlenmesinde faydalıdır.
• Bağışıklık sistemine iyi gelir.
• Hormonların düzenlenmesini kolaylaştırır ve duygularınızı geliştirmeye yardımcı olur.
• İyi bir konsantrasyon sağlayıcıdır.
• Öğrenme özelliklerinizi geliştirir.
• Hafızayı güçlendirir.